– پرتونگاری دیجیتال
پرتونگاری دیجیتال روشی است که در طی آن میتوان یک تصویر دیجیتال از پرتوهای ایکس عبور یافته از قطعه مورد آزمایش تهیه کرد. به بیان دیگر، پرتونگاری دیجیتال فرآیندی است که میتواند توسط تجهیزاتی خاص، یک تصویر دیجیتال از پرتوهای ایکس فراهم آورد. فرآیندهای پرتونگاری دیجیتال نیز به دو دسته کلی تقسیمبندی میشوند که شامل پرتونگاری دیجیتال غیرمستقیم (IDR[1]) و پرتونگاری دیجیتال مستقیم (DDR[2]) میباشند. در روش غیرمستقیم، ابتدا پرتوهای ایکس به نور مرئی و سپس به تصویر دیجیتال تبدیل میشوند، اما در روش مستقیم، پرتوهای ایکس به صورت مستقیم به بار الکتریکی تبدیل میشوند و سپس، تصویر دیجیتال تولید میشود.
در پرتونگاری دیجیتال غیرمستقیم، گونهای از دتکتورهای پنل صاف[۳] استفاده میشود که میتوانند فوتونهای اشعه ایکس عبور یافته از قطعه مورد آزمایش را ابتدا به نور مرئی و سپس به یک تصویر دیجیتال تبدیل کنند. دتکتورهای پرتونگاری دیجیتال غیرمستقیم اغلب از جنس سیلیکون آمورف ساخته میشوند که در لایه خارجی دتکتور یک سینتیلاتور[۴] قرار دارد که از جنس یدید سلنیوم (CsI) یا اکسیسولفید گادولیوم (Gd2O2S) ساخته شده است و میتواند اشعه ایکس دریافتی را به پرتوهای نوری مرئی تبدیل کند. نور تولید شده توسط یک لایهای از دیود نوری به یک سیگنال دیجیتال تبدیل میشود. سپس، سیگنال دیجیتال توسط ترانزیستورهای لایه نازک (TFTs[5]) خوانده میشود و تصویر دیجیتال تولید شده به یک کامپیوتر انتقال مییابد. در شکل زیر یک تصویر دیجیتال به روش غیرمستقیم نمایش داده شده است.
در پرتونگاری دیجیتال مستقیم، دتکتورهایی استفاده میشود که میتوانند فوتونهای اشعه ایکس عبور یافته از قطعه مورد آزمایش را به صورت مستقیم به بار الکتریکی تبدیل کنند. قابل ذکر است که در این روش، اشعه ایکس به نور مرئی تبدیل نمیشود و در نهایت، بار الکتریکی ایجاد شده به یک تصویر دیجیتال تبدیل میگردد. دتکتورهای پنل صاف پرتونگاری دیجیتال مستقیم اغلب از جنس سلنیوم آمورف ساخته میشوند که اشعه ایکس دریافتی را به بار الکتریکی تبدیل میکنند. در این نوع از دتکتورها، لایه خارجی پنل صاف دارای یک الکترود بایاس ولتاژ بالا[۶] میباشد. در اثر برخورد اشعه ایکس، زوجهای حفره- الکترون درون سلنیوم آمورف تشکیل میگردد و انتقال این الکترونها و حفرهها وابسته به پتانسیل الکترود بایاس ولتاژ بالا میباشد. هنگامی که حفرهها با الکترونها جایگزین میشوند، بار حاصل در لایه سلنیوم توسط ترانزیستور لایه نازک خوانده میشود و امکان تشکیل یک تصویر دیجیتال بر روی یک کامپیوتر فراهم میگردد.
نمایش تصویر دیجیتال به روش غیرمستقیم از ناحیه جوش در یک لوله.
استفاده از پرتونگاریهای دیجیتال مستقیم و غیرمستقیم مزایای فراوانی دارد که به برخی از آنها در زیر اشاره شده است.
[۱] Indirect digital radiography
[۲] Direct digital radiography
[۳] Flat panel detectors
[۴] Scintillator
[۵] Thin film transistors
[۶] High-voltage bias electrod